AP8-Q2-WEEK7: G. Paglaganap ng Nasyonalismo sa Asya at Amerika
1. Modernisasyon ng Japan (Meiji Restoration)
2. Himagsikan sa South America (Simon Bolivar)
3. Back-to-Africa Movement
4. United League ni Sun Yat Sen
5. Passive Resistance ni Gandhi (India)
KASANAYANG PAGKATUTO: Nasusuri ang naging tugon ng ilang bansa sa Asya, Africa
at Latin America sa imperyalismong Europeo
Balik-aral:
Rebolusyong Pranses at Pag-usbong ng mga Bansang Estado
1. French Revolution at mga pagbabagong dulot nito
2. Pag-usbong ng mga Bansang-Estado
PAKSA!
1. Modernisasyon ng Japan (Meiji Restoration)
Ang Meiji Restoration (明治維新, Meiji Ishin) ay isang makasaysayang yugto sa Japan noong 1868 na nagmarka ng pagtatapos ng pamumuno ng Tokugawa Shogunate at pagsisimula ng modernisasyon sa ilalim ng pamumuno ni Emperor Meiji. Isa itong rebolusyong pampolitika, panlipunan, at pang-ekonomiya na nagbukas sa Japan sa mundo matapos ang daan-daang taon ng isolation.
| Taon | Pangyayari | Paliwanag |
|---|---|---|
| 1853 | Pagdating ni Commodore Matthew Perry | Pinilit ng U.S. na buksan ang Japan sa kalakalan; nagdulot ng krisis sa Tokugawa |
| 1867 | Pagbitiw ni Tokugawa Yoshinobu | Huling shogun ng Tokugawa; nagbigay daan sa pagbabalik ng kapangyarihan sa emperador |
| 1868 | Coup d’état sa Kyoto | Ipinroklama si Emperor Meiji bilang pinuno ng Japan; simula ng bagong pamahalaan |
| 1869–1870s | Pagwawakas ng sistemang pyudal | Inalis ang mga daimyo at samurai; pinalitan ng sentralisadong pamahalaan |
Mga Pagbabagong Dulot ng Modernisasyon
Pampolitika
Pagbuo ng sentralisadong pamahalaan sa ilalim ng emperador
Pagkakaroon ng Konstitusyon ng Meiji (1889) na nagtatag ng monarkiyang konstitusyonal
Pagpapalakas ng nasyonalismo at pagkakakilanlan bilang bansang-estado
Panlipunan
Pagwawakas ng uring samurai at pyudal na sistema
Pagpapatupad ng sapilitang edukasyon para sa lahat
Pagpapalaganap ng Western ideals sa pananamit, arkitektura, at kultura
Pang-ekonomiya
Industriyalisasyon: pagtatayo ng mga pabrika, riles, at imprastruktura
Pagpapalakas ng kalakalan at teknolohiya mula sa Kanluran
Pagbuo ng modernong hukbong sandatahan gamit ang Western training
Epekto sa Pandaigdigang Tanawin
Naging unang industriyalisadong bansa sa Asya
Naging makapangyarihang imperyo sa rehiyon, na humantong sa mga digmaan tulad ng Sino-Japanese War at Russo-Japanese War
Nagsilbing modelo ng modernisasyon para sa ibang bansang Asyano, kabilang ang Pilipinas
2. Himagsikan sa South America (Simon Bolivar)
Ang Himagsikan sa South America sa pamumuno ni Simón Bolívar ay isa sa pinakatampok na kilusang makabayan sa kasaysayan ng Latin America. Tinaguriang El Libertador (“Ang Tagapagpalaya”), si Bolívar ang naging pangunahing lider sa paglaya ng maraming bansa mula sa kolonyal na pamumuno ng Espanya.
Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Timog Amerika
Ang bawat isa sa 20 bansa sa Latin America ay pinamayanihan ng makabansang damdamin. May ilang mga tao ang nagkakamaling tawaging bansa ang Latin America. Hindi ito nakapagtataka. Maraming mga Latin Americans ang nagsasalita ng Espanyol at Katoliko Romano ang pananampalataya. Nagkabuklod-buklod sila sa kanilang pagkamuhi sa awtokrasyang Espanyol, katiwalian sa pamahalaan, walang kalayaang magpahayag ng mga batas na naghihigpit sa pangangalakal.
Simon Bolivar at Jose de San Martin
Si Simon Bolivar ay ipinanganak noong Hulyo 24, 1783 sa Caracas, Venezuela. Nag-aral sa Europa kung saan nahubog ang kanyang kaisipan sa Enlightenment—mga ideya nina Locke, Rousseau, at Voltaire. Nangako sa Roma noong 1805 na wawakasan ang pamumuno ng Espanya sa Amerika
Siya ay nagnais na palayain ang Timog Amerika laban sa mga mananakop. Ang pagnanais na ito ay pagpapatuloy lamang sa mga nasimulan ni Francisco de Miranda, isang Venezuelan. Ang huli ay nag-alsa laban sa mga Espanyol noong 1811 ngunit hindi siya nagtagumpay na matamo ang kalayaan ng Venezuela mula sa Spain. Noong 1816, namatay na may sama ng loob si Miranda sa isang bartolina ng mga Espanyol. Matapos nito’y pinamunuan ni Bolivar ang kilusan para sa kalayaan sa hilagang bahagi ng Timog Amerika. Noong 1819, pagkatapos na mapalaya ang Venezuela, ginulat niya ang mga Espanyol nang magdaan sa Andes ang kaniyang hukbo. Ang tagumpay niya ay humantong sa pagtatatag ng Great Colombia (ang buong hilagang pampang ng South America). Tinawag siyang tagapagpalaya o liberator at pagkatapos, naging pangulo si Jose de San Martin (1778-1850) naman ang sumunod sa pagtataboy sa mga Espanyol sa Argentina. Katulad din ni Bolivar, namuno si San Martin sa kaniyang grupo sa Andes. Tumulong ito sa liberasyon ng Chile, gayundin sa Peru. Mayroon din siyang heneral na tulad ni Bernard o’Higgins, isang Chileno.
Republikanismo: Pamahalaan ng mamamayan, hindi ng hari
Nasyonalismo: Pagkakaisa ng mga mamamayan bilang isang bansa
Kalayaan at karapatang pantao: Inspirado ng Enlightenment
Pamana ni Bolívar
Itinuturing na ama ng kalayaan sa Latin America
Maraming lungsod, paaralan, at bansa (Bolivia) ang ipinangalan sa kanya
Bagamat nabigo ang kanyang pangarap na nagkakaisang South America, ang kanyang mga ideya ay naging pundasyon ng mga bansang-estado sa rehiyon
3. Back-to-Africa Movement
Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Africa
Hinangad at nagkaroon ng matagumpay na kolonisasyon ang mga bansang Europeo sa Africa. Pinaghati-hatian ang kontinente at binalangkas ang ekonomiya ayon sa kanilang sariling kapakanan. Nagtayo sila ng mga daang bakal at industriya upang mapangalagaan ang kanilang kapangyarihan. Bago nagsimula ang 1914, tatlo lamang ang malayang bansa sa Africa- Ethiopia, Liberia at Republika ng South Africa. Sinasabing nagsimula ang una sa pamamahala ni Reyna Sheba. Itinatag ang ikalawa noong 1810 sa tulong ng Estado Unidos habang naging kasapi ng Commonwealth of Nations ang ikatlo noong 1910.
Kilusan ng Pagbabalik sa Africa (Back-to-Africa Movement)
Ang Back-to-Africa Movement ay isang kilusan noong ika-19 at ika-20 siglo na nagtaguyod ng pagbabalik ng mga African American sa kanilang mga ninunong lupain sa Africa. Itinulak ito ng hangaring magkaroon ng sariling pagpapasya at makaiwas sa sistematikong diskriminasyon sa Estados Unidos.
Kontekstong Pangkasaysayan
Umusbong ang kilusan noong maagang bahagi ng ika-19 na siglo bilang tugon sa matinding rasismo at pang-aapi sa mga African American.
Maraming malalayang itim at dating mga alipin ang nagnanais tumakas sa marahas at mapang-aping pamumuhay sa Amerika, kung saan sila'y biktima ng diskriminasyon, karahasan, at kakulangan sa oportunidad.
Malapit na kaugnay ng American Colonization Society (ACS) na itinatag noong 1816, layunin nitong ilipat ang mga malalayang itim sa Africa—lalo na sa Liberia, na itinatag noong 1847 bilang kolonya ng mga pinalayang alipin.
Mahahalagang Tauhan
Paul Cuffee
Isang mayamang African American na may-ari ng barko.
Noong 1816, nagdala siya ng 38 African Americans patungong Sierra Leone.
Isa sa mga unang organisadong pagsisikap ng mga itim na Amerikano na bumalik sa Africa.
Marcus Garvey
Sa unang bahagi ng ika-20 siglo, naging pangunahing tagapagtaguyod ng kilusan sa pamamagitan ng Universal Negro Improvement Association (UNIA).
Isinusulong niya ang black nationalism at matibay na pagkakakilanlan ng mga itim, hinihikayat ang pagbabalik sa Africa upang itatag ang sariling bansa.
Mga Dahilan at Hamon
Motibasyon:
Hangaring magkaroon ng sariling pagpapasya
Pag-asa sa mas maayos na pamumuhay
Pagtakas sa rasismo at pang-aapi
Hamon:
Kakulangan sa mga yaman at suporta
Pagkakaibang pangkultura sa mga lokal na komunidad sa Africa
Mataas na bilang ng pagkamatay sa Liberia dahil sa mga sakit na wala silang immunity
Epekto at Pamana
Bagamat hindi naging malawak ang aktwal na migrasyon, malaki ang naging impluwensiya ng kilusan sa mga sumunod na kilusang panlipunan.
Naging pundasyon ng mga kilusan para sa karapatang sibil at Pan-Africanism noong ika-20 siglo.
Naging inspirasyon ng mga kilusang pangkultura at pampolitika gaya ng Rastafari Movement, na nagbibigay-diin sa koneksyon ng mga itim sa Africa at diaspora.
4. United League ni Sun Yat Sen
Ang "United League" ay ang Tongmenghui (同盟會), isang makasaysayang samahan na itinatag ni Sun Yat-sen noong Agosto 20, 1905 sa Tokyo, Japan. Ito ay isang underground resistance movement na may layuning pabagsakin ang Qing Dynasty at itatag ang isang Republika ng Tsina.
Mga Pangunahing Layunin ng Tongmenghui
-Paalisin ang mga Manchu (Qing Dynasty) mula sa kapangyarihan
-Ibalik ang Tsina sa mga Tsino (Han nationalism)
-Itatag ang Republika ng Tsina
-Pantay-pantay na pamamahagi ng lupa sa mamamayan
Pinagmulan ng Samahan
-Pinagsama-sama ni Sun Yat-sen ang iba’t ibang rebolusyonaryong grupo:
-Xingzhonghui (Revive China Society)
-Guangfuhui (Restoration Society)
-Iba pang mga lokal na kilusan
Impluwensiya sa Ibayong Dagat
Nagkaroon ng sangay sa Singapore noong 1906, na naging punong tanggapan para sa Southeast Asia. Dito, tumulong ang mga Tsino sa diaspora sa pagpopondo ng rebolusyon, paglalathala ng mga pahayagan, at pagbili ng armas2.
Pagbabago at Ebolusyon
Pagkatapos ng tagumpay ng Xinhai Revolution noong 1911, naging pundasyon ang Tongmenghui ng Kuomintang (KMT) o Nationalist Party noong 1912.
5. Passive Resistance ni Gandhi (India)
Passive Resistance ni Gandhi sa India ay hindi simpleng pagtanggi sa karahasan—ito'y isang malalim na pilosopiya ng moral na lakas, na tinawag niyang Satyagraha o “force of truth.”
Pangkalahatang Ideya
Satyagraha ang tawag ni Gandhi sa kanyang bersyon ng passive resistance. Hindi ito “passive” sa kahulugan ng kawalan ng aksyon, kundi aktibong pagtutol sa kasamaan gamit ang katotohanan at pag-ibig.
Layunin nitong baguhin ang puso ng kalaban, hindi sirain sila. Ang tagumpay ay hindi sa pagkatalo ng kaaway kundi sa pagkamit ng katarungan sa mapayapang paraan.
Mga Prinsipyo ng Passive Resistance ni Gandhi
| Prinsipyo | Paliwanag |
|---|---|
| Ahimsa (Nonviolence) | Walang pisikal na pananakit, kahit sa harap ng karahasan. |
| Truth (Satya) | Katapatan sa layunin at pamamaraan. |
| Self-suffering | Pagtitiis ng hirap bilang sakripisyo upang gisingin ang konsensya ng kalaban. |
| Fearlessness | Hindi takot sa kaparusahan o kamatayan, basta't nasa tama. |
Mga Halimbawa ng Passive Resistance
Salt March (1930) – Isang 240-mile na martsa laban sa buwis sa asin ng Britanya. Nagpakita ito ng lakas ng masa sa mapayapang paraan.
Non-cooperation Movement (1920s) – Pagtanggi ng mga Indian na makilahok sa mga institusyong kontrolado ng Britanya.
Mula sa Hind Swaraj ni Gandhi
Sa kanyang aklat, sinabi ni Gandhi:
“The force of love is the same as the force of the soul or truth... The universe would disappear without the existence of that force.”
TANDAAN!
- Ang Meiji Restoration (明治維新, Meiji Ishin) ay isang makasaysayang yugto sa Japan noong 1868 na nagmarka ng pagtatapos ng pamumuno ng Tokugawa Shogunate at pagsisimula ng modernisasyon sa ilalim ng pamumuno ni Emperor Meiji. Isa itong rebolusyong pampolitika, panlipunan, at pang-ekonomiya na nagbukas sa Japan sa mundo matapos ang daan-daang taon ng isolation.
- Ang Himagsikan sa South America sa pamumuno ni Simón Bolívar ay isa sa pinakatampok na kilusang makabayan sa kasaysayan ng Latin America. Tinaguriang El Libertador (“Ang Tagapagpalaya”), si Bolívar ang naging pangunahing lider sa paglaya ng maraming bansa mula sa kolonyal na pamumuno ng Espanya.
- Ang Back-to-Africa Movement ay isang kilusan noong ika-19 at ika-20 siglo na nagtaguyod ng pagbabalik ng mga African American sa kanilang mga ninunong lupain sa Africa. Itinulak ito ng hangaring magkaroon ng sariling pagpapasya at makaiwas sa sistematikong diskriminasyon sa Estados Unidos.
Ang Back-to-Africa Movement ay isang masalimuot at makabuluhang kilusan na sumasalamin sa mga pakikibaka at hangarin ng mga African American na muling angkinin ang kanilang pagkakakilanlan at pamana sa harap ng sistematikong pang-aapi. Hanggang ngayon, patuloy ang epekto nito sa mga diskurso tungkol sa lahi, identidad, at pag-aari ng kultura.
- Ang "United League" ay ang Tongmenghui (同盟會), isang makasaysayang samahan na itinatag ni Sun Yat-sen noong Agosto 20, 1905 sa Tokyo, Japan. Ito ay isang underground resistance movement na may layuning pabagsakin ang Qing Dynasty at itatag ang isang Republika ng Tsina2.
- Ang passive resistance ni Gandhi ay naging inspirasyon sa mga kilusang sibil sa buong mundo—mula kay Martin Luther King Jr. sa Amerika hanggang kay Nelson Mandela sa South Africa.
GAWAIN 1!
Panuto: Kilalanin at ipaliwanag ang mga sumusunod na salita.
1. Meiji Restoration
2. Emperor Meiji
3. Coup d'état
4. Simon Bolivar
5. El Libertador
6. Nasyonalismo
7. Awtokrasya
8. Jose de San Martin
9. Locke
10. Rousseau
11. Voltaire
12. Enlightenment
13. Francisco de Miranda
14. Latin America
15. Paul Cuffee
16. Marcus Garvey
17. UNIA
18. Sun Yat Sen
19. Tongmenghui
20. Mahatma Gandhi
21. Satyagraha
22. Ahimsa
GAWAIN 2!
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
1. Paano binuhay at napalakas ng Japan, South America, Africa, China, at India ang kanilang nasyonalismo?
2. Sinu-sino ang mga nanguna upang ipaglaban ang kanilang Karapatan sa kanilang bansa?
3. May maganda bang naidulot ang paglaban nila sa mga kolonyalista at imperyalistang Kanluranin? Bakit?
4. Kung ikaw ay isang lider ng bansa, paano mo pananatilihin ang nasyonalismo sa iyong nasasakupan?
5. Bilang isang mag-aaral, paano mo sisimulang ipakita ang iyong pagkamakabansa?
REFERENCE:
https://www.bing.com/search?q=Modernisasyon%20ng%20Japan%20(Meiji%20Restoration)&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=modernisasyon%20ng%20japan%20(meiji%20restoration)&sc=0-42&sk=&cvid=69493F3F4C7E4E998D104B5217AAC535
Kasaysayan ng Daigidg. Modyul ng Mag-aaral. Unang Edisyon 2014. Department of Education. Vibal Group, Inc. Philippines.
DIGNIDAD: Search results for simon bolivar
https://www.bing.com/search?q=Back-to-Africa%20Movement&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=back-to-africa%20movement&sc=12-23&sk=&cvid=47D1B08E9BD14E88B7741555EBB44767
https://en.wikipedia.org/wiki/Tongmenghui
https://www.bing.com/search?q=Passive%20Resistance%20ni%20Gandhi%20(India)&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=passive%20resistance%20ni%20gandhi%20(india)&sc=11-36&sk=&cvid=4E237511425E48AF8FC3DC9E8F715EE2
Journal #7!
ReplyDelete"Ako Bilang Isang Pilipino.... "