K TO 10 CURRICULUM: AP8-Q2-WEEK7: Paglaganap ng Nasyonalismo sa Asya at Amerika

AP8-Q2-WEEK7: G. Paglaganap ng Nasyonalismo sa Asya at Amerika 

1. Modernisasyon ng Japan (Meiji Restoration) 

2. Himagsikan sa South America (Simon Bolivar) 

3. Back-to-Africa Movement 

4. United League ni Sun Yat Sen  

5. Passive Resistance ni Gandhi (India) 

KASANAYANG PAGKATUTO: Nasusuri ang naging tugon ng ilang bansa sa Asya, Africa 

at Latin America sa imperyalismong Europeo

Balik-aral:

Rebolusyong Pranses at Pag-usbong ng mga Bansang Estado 

1. French Revolution at mga pagbabagong dulot nito 

2. Pag-usbong ng mga Bansang-Estado 

 

PAKSA!

1. Modernisasyon ng Japan (Meiji Restoration) 

Ang Meiji Restoration (明治維新, Meiji Ishin) ay isang makasaysayang yugto sa Japan noong 1868 na nagmarka ng pagtatapos ng pamumuno ng Tokugawa Shogunate at pagsisimula ng modernisasyon sa ilalim ng pamumuno ni Emperor Meiji. Isa itong rebolusyong pampolitika, panlipunan, at pang-ekonomiya na nagbukas sa Japan sa mundo matapos ang daan-daang taon ng isolation.

Mga Pangunahing Pangyayari sa Meiji Restoration

Taon	Pangyayari	Paliwanag
1853	Pagdating ni Commodore Matthew Perry	Pinilit ng U.S. na buksan ang Japan sa kalakalan; nagdulot ng krisis sa Tokugawa
1867	Pagbitiw ni Tokugawa Yoshinobu	Huling shogun ng Tokugawa; nagbigay daan sa pagbabalik ng kapangyarihan sa emperador
1868	Coup d’état sa Kyoto	Ipinroklama si Emperor Meiji bilang pinuno ng Japan; simula ng bagong pamahalaan
1869–1870s	Pagwawakas ng sistemang pyudal	Inalis ang mga daimyo at samurai; pinalitan ng sentralisadong pamahalaan

Mga Pagbabagong Dulot ng Modernisasyon

Pampolitika

• Pagbuo ng sentralisadong pamahalaan sa ilalim ng emperador

• Pagkakaroon ng Konstitusyon ng Meiji (1889) na nagtatag ng monarkiyang konstitusyonal

• Pagpapalakas ng nasyonalismo at pagkakakilanlan bilang bansang-estado

Panlipunan

• Pagwawakas ng uring samurai at pyudal na sistema

• Pagpapatupad ng sapilitang edukasyon para sa lahat

• Pagpapalaganap ng Western ideals sa pananamit, arkitektura, at kultura

Pang-ekonomiya

• Industriyalisasyon: pagtatayo ng mga pabrika, riles, at imprastruktura

• Pagpapalakas ng kalakalan at teknolohiya mula sa Kanluran

• Pagbuo ng modernong hukbong sandatahan gamit ang Western training

Epekto sa Pandaigdigang Tanawin

• Naging unang industriyalisadong bansa sa Asya

• Naging makapangyarihang imperyo sa rehiyon, na humantong sa mga digmaan tulad ng Sino-Japanese War at Russo-Japanese War

• Nagsilbing modelo ng modernisasyon para sa ibang bansang Asyano, kabilang ang Pilipinas

2. Himagsikan sa South America (Simon Bolivar)

Ang Himagsikan sa South America sa pamumuno ni Simón Bolívar ay isa sa pinakatampok na kilusang makabayan sa kasaysayan ng Latin America. Tinaguriang El Libertador (“Ang Tagapagpalaya”), si Bolívar ang naging pangunahing lider sa paglaya ng maraming bansa mula sa kolonyal na pamumuno ng Espanya.

Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Timog Amerika 

Ang bawat isa sa 20 bansa sa Latin America ay pinamayanihan ng makabansang damdamin. May ilang mga tao ang nagkakamaling tawaging bansa ang Latin America. Hindi ito nakapagtataka. Maraming mga Latin Americans ang nagsasalita ng Espanyol at Katoliko Romano ang pananampalataya. Nagkabuklod-buklod sila sa kanilang pagkamuhi sa awtokrasyang Espanyol, katiwalian sa pamahalaan, walang kalayaang magpahayag ng mga batas na naghihigpit sa pangangalakal.

Simon Bolivar at Jose de San Martin 

Si Simon Bolivar ay ipinanganak noong Hulyo 24, 1783 sa Caracas, Venezuela. Nag-aral sa Europa kung saan nahubog ang kanyang kaisipan sa Enlightenment—mga ideya nina Locke, Rousseau, at Voltaire. Nangako sa Roma noong 1805 na wawakasan ang pamumuno ng Espanya sa Amerika

Siya ay nagnais na palayain ang Timog Amerika laban sa mga mananakop. Ang pagnanais na ito ay pagpapatuloy lamang sa mga nasimulan ni Francisco de Miranda, isang Venezuelan. Ang huli ay nag-alsa laban sa mga Espanyol noong 1811 ngunit hindi siya nagtagumpay na matamo ang kalayaan ng Venezuela mula sa Spain. Noong 1816, namatay na may sama ng loob si Miranda sa isang bartolina ng mga Espanyol. Matapos nito’y pinamunuan ni Bolivar ang kilusan para sa kalayaan sa hilagang bahagi ng Timog Amerika. Noong 1819, pagkatapos na mapalaya ang Venezuela, ginulat niya ang mga Espanyol nang magdaan sa Andes ang kaniyang hukbo. Ang tagumpay niya ay humantong sa pagtatatag ng Great Colombia (ang buong hilagang pampang ng South America). Tinawag siyang tagapagpalaya o liberator at pagkatapos, naging pangulo si Jose de San Martin (1778-1850) naman ang sumunod sa pagtataboy sa mga Espanyol sa Argentina. Katulad din ni Bolivar, namuno si San Martin sa kaniyang grupo sa Andes. Tumulong ito sa liberasyon ng Chile, gayundin sa Peru. Mayroon din siyang heneral na tulad ni Bernard o’Higgins, isang Chileno.

Mga Ideolohiyang Isinulong

• Republikanismo: Pamahalaan ng mamamayan, hindi ng hari

• Nasyonalismo: Pagkakaisa ng mga mamamayan bilang isang bansa

• Kalayaan at karapatang pantao: Inspirado ng Enlightenment

Pamana ni Bolívar

• Itinuturing na ama ng kalayaan sa Latin America

• Maraming lungsod, paaralan, at bansa (Bolivia) ang ipinangalan sa kanya

• Bagamat nabigo ang kanyang pangarap na nagkakaisang South America, ang kanyang mga ideya ay naging pundasyon ng mga bansang-estado sa rehiyon

3. Back-to-Africa Movement 

Pag-unlad ng Nasyonalismo sa Africa

Hinangad at nagkaroon ng matagumpay na kolonisasyon ang mga bansang Europeo sa Africa. Pinaghati-hatian ang kontinente at binalangkas ang ekonomiya ayon sa kanilang sariling kapakanan. Nagtayo sila ng mga daang bakal at industriya upang mapangalagaan ang kanilang kapangyarihan. Bago nagsimula ang 1914, tatlo lamang ang malayang bansa sa Africa- Ethiopia, Liberia at Republika ng South Africa. Sinasabing nagsimula ang una sa pamamahala ni Reyna Sheba. Itinatag ang ikalawa noong 1810 sa tulong ng Estado Unidos habang naging kasapi ng Commonwealth of Nations ang ikatlo noong 1910.

Kilusan ng Pagbabalik sa Africa (Back-to-Africa Movement)

Ang Back-to-Africa Movement ay isang kilusan noong ika-19 at ika-20 siglo na nagtaguyod ng pagbabalik ng mga African American sa kanilang mga ninunong lupain sa Africa. Itinulak ito ng hangaring magkaroon ng sariling pagpapasya at makaiwas sa sistematikong diskriminasyon sa Estados Unidos.

Kontekstong Pangkasaysayan

• Umusbong ang kilusan noong maagang bahagi ng ika-19 na siglo bilang tugon sa matinding rasismo at pang-aapi sa mga African American.

• Maraming malalayang itim at dating mga alipin ang nagnanais tumakas sa marahas at mapang-aping pamumuhay sa Amerika, kung saan sila'y biktima ng diskriminasyon, karahasan, at kakulangan sa oportunidad.

• Malapit na kaugnay ng American Colonization Society (ACS) na itinatag noong 1816, layunin nitong ilipat ang mga malalayang itim sa Africa—lalo na sa Liberia, na itinatag noong 1847 bilang kolonya ng mga pinalayang alipin.

Mahahalagang Tauhan

Paul Cuffee

• Isang mayamang African American na may-ari ng barko.

• Noong 1816, nagdala siya ng 38 African Americans patungong Sierra Leone.

• Isa sa mga unang organisadong pagsisikap ng mga itim na Amerikano na bumalik sa Africa.

Marcus Garvey

• Sa unang bahagi ng ika-20 siglo, naging pangunahing tagapagtaguyod ng kilusan sa pamamagitan ng Universal Negro Improvement Association (UNIA).

• Isinusulong niya ang black nationalism at matibay na pagkakakilanlan ng mga itim, hinihikayat ang pagbabalik sa Africa upang itatag ang sariling bansa.

Mga Dahilan at Hamon

• Motibasyon:

  • Hangaring magkaroon ng sariling pagpapasya

  • Pag-asa sa mas maayos na pamumuhay

  • Pagtakas sa rasismo at pang-aapi

• Hamon:

  • Kakulangan sa mga yaman at suporta

  • Pagkakaibang pangkultura sa mga lokal na komunidad sa Africa

  • Mataas na bilang ng pagkamatay sa Liberia dahil sa mga sakit na wala silang immunity

Epekto at Pamana

• Bagamat hindi naging malawak ang aktwal na migrasyon, malaki ang naging impluwensiya ng kilusan sa mga sumunod na kilusang panlipunan.

• Naging pundasyon ng mga kilusan para sa karapatang sibil at Pan-Africanism noong ika-20 siglo.

• Naging inspirasyon ng mga kilusang pangkultura at pampolitika gaya ng Rastafari Movement, na nagbibigay-diin sa koneksyon ng mga itim sa Africa at diaspora.

4. United League ni Sun Yat Sen  

Ang "United League" ay ang Tongmenghui (同盟會), isang makasaysayang samahan na itinatag ni Sun Yat-sen noong Agosto 20, 1905 sa Tokyo, Japan. Ito ay isang underground resistance movement na may layuning pabagsakin ang Qing Dynasty at itatag ang isang Republika ng Tsina.

Mga Pangunahing Layunin ng Tongmenghui

-Paalisin ang mga Manchu (Qing Dynasty) mula sa kapangyarihan

-Ibalik ang Tsina sa mga Tsino (Han nationalism)

-Itatag ang Republika ng Tsina

-Pantay-pantay na pamamahagi ng lupa sa mamamayan

Pinagmulan ng Samahan

-Pinagsama-sama ni Sun Yat-sen ang iba’t ibang rebolusyonaryong grupo:

-Xingzhonghui (Revive China Society)

-Guangfuhui (Restoration Society)

-Iba pang mga lokal na kilusan

Impluwensiya sa Ibayong Dagat

Nagkaroon ng sangay sa Singapore noong 1906, na naging punong tanggapan para sa Southeast Asia. Dito, tumulong ang mga Tsino sa diaspora sa pagpopondo ng rebolusyon, paglalathala ng mga pahayagan, at pagbili ng armas2.

Pagbabago at Ebolusyon

Pagkatapos ng tagumpay ng Xinhai Revolution noong 1911, naging pundasyon ang Tongmenghui ng Kuomintang (KMT) o Nationalist Party noong 1912.

5. Passive Resistance ni Gandhi (India)

Passive Resistance ni Gandhi sa India ay hindi simpleng pagtanggi sa karahasan—ito'y isang malalim na pilosopiya ng moral na lakas, na tinawag niyang Satyagraha o “force of truth.”

Pangkalahatang Ideya

• Satyagraha ang tawag ni Gandhi sa kanyang bersyon ng passive resistance. Hindi ito “passive” sa kahulugan ng kawalan ng aksyon, kundi aktibong pagtutol sa kasamaan gamit ang katotohanan at pag-ibig.

• Layunin nitong baguhin ang puso ng kalaban, hindi sirain sila. Ang tagumpay ay hindi sa pagkatalo ng kaaway kundi sa pagkamit ng katarungan sa mapayapang paraan.

Mga Prinsipyo ng Passive Resistance ni Gandhi

Prinsipyo	Paliwanag
Ahimsa (Nonviolence)	Walang pisikal na pananakit, kahit sa harap ng karahasan.
Truth (Satya)	Katapatan sa layunin at pamamaraan.
Self-suffering	Pagtitiis ng hirap bilang sakripisyo upang gisingin ang konsensya ng kalaban.
Fearlessness	Hindi takot sa kaparusahan o kamatayan, basta't nasa tama.

Mga Halimbawa ng Passive Resistance

• Salt March (1930) – Isang 240-mile na martsa laban sa buwis sa asin ng Britanya. Nagpakita ito ng lakas ng masa sa mapayapang paraan.

• Non-cooperation Movement (1920s) – Pagtanggi ng mga Indian na makilahok sa mga institusyong kontrolado ng Britanya.

Mula sa Hind Swaraj ni Gandhi

Sa kanyang aklat, sinabi ni Gandhi:

“The force of love is the same as the force of the soul or truth... The universe would disappear without the existence of that force.”

 TANDAAN!

- Ang Meiji Restoration (明治維新, Meiji Ishin) ay isang makasaysayang yugto sa Japan noong 1868 na nagmarka ng pagtatapos ng pamumuno ng Tokugawa Shogunate at pagsisimula ng modernisasyon sa ilalim ng pamumuno ni Emperor Meiji. Isa itong rebolusyong pampolitika, panlipunan, at pang-ekonomiya na nagbukas sa Japan sa mundo matapos ang daan-daang taon ng isolation.

- Ang Himagsikan sa South America sa pamumuno ni Simón Bolívar ay isa sa pinakatampok na kilusang makabayan sa kasaysayan ng Latin America. Tinaguriang El Libertador (“Ang Tagapagpalaya”), si Bolívar ang naging pangunahing lider sa paglaya ng maraming bansa mula sa kolonyal na pamumuno ng Espanya.

- Ang Back-to-Africa Movement ay isang kilusan noong ika-19 at ika-20 siglo na nagtaguyod ng pagbabalik ng mga African American sa kanilang mga ninunong lupain sa Africa. Itinulak ito ng hangaring magkaroon ng sariling pagpapasya at makaiwas sa sistematikong diskriminasyon sa Estados Unidos.

Ang Back-to-Africa Movement ay isang masalimuot at makabuluhang kilusan na sumasalamin sa mga pakikibaka at hangarin ng mga African American na muling angkinin ang kanilang pagkakakilanlan at pamana sa harap ng sistematikong pang-aapi. Hanggang ngayon, patuloy ang epekto nito sa mga diskurso tungkol sa lahi, identidad, at pag-aari ng kultura.

- Ang "United League" ay ang Tongmenghui (同盟會), isang makasaysayang samahan na itinatag ni Sun Yat-sen noong Agosto 20, 1905 sa Tokyo, Japan. Ito ay isang underground resistance movement na may layuning pabagsakin ang Qing Dynasty at itatag ang isang Republika ng Tsina2.

- Ang passive resistance ni Gandhi ay naging inspirasyon sa mga kilusang sibil sa buong mundo—mula kay Martin Luther King Jr. sa Amerika hanggang kay Nelson Mandela sa South Africa.

GAWAIN 1!

Panuto: Kilalanin at ipaliwanag ang mga sumusunod na salita.

1. Meiji Restoration

2. Emperor Meiji

3. Coup d'état

4. Simon Bolivar

5. El Libertador

6. Nasyonalismo

7. Awtokrasya

8. Jose de San Martin

9. Locke

10. Rousseau

11. Voltaire

12. Enlightenment

13. Francisco de Miranda

14. Latin America

15. Paul Cuffee

16. Marcus Garvey

17. UNIA

18. Sun Yat Sen

19. Tongmenghui

20. Mahatma Gandhi

21. Satyagraha

22. Ahimsa

GAWAIN 2!

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

1. Paano binuhay at napalakas ng Japan, South America, Africa, China, at India ang kanilang nasyonalismo?

2. Sinu-sino ang mga nanguna upang ipaglaban ang kanilang Karapatan sa kanilang bansa?

3. May maganda bang naidulot ang paglaban nila sa mga kolonyalista at imperyalistang Kanluranin? Bakit?

4. Kung ikaw ay isang lider ng bansa, paano mo pananatilihin ang nasyonalismo sa iyong nasasakupan?

5. Bilang isang mag-aaral, paano mo sisimulang ipakita ang iyong pagkamakabansa?

REFERENCE:

https://www.bing.com/search?q=Modernisasyon%20ng%20Japan%20(Meiji%20Restoration)&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=modernisasyon%20ng%20japan%20(meiji%20restoration)&sc=0-42&sk=&cvid=69493F3F4C7E4E998D104B5217AAC535

Kasaysayan ng Daigidg. Modyul ng Mag-aaral. Unang Edisyon 2014. Department of Education. Vibal Group, Inc. Philippines.

DIGNIDAD: Search results for simon bolivar

https://www.bing.com/search?q=Back-to-Africa%20Movement&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=back-to-africa%20movement&sc=12-23&sk=&cvid=47D1B08E9BD14E88B7741555EBB44767

https://en.wikipedia.org/wiki/Tongmenghui

https://www.bing.com/search?q=Passive%20Resistance%20ni%20Gandhi%20(India)&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=passive%20resistance%20ni%20gandhi%20(india)&sc=11-36&sk=&cvid=4E237511425E48AF8FC3DC9E8F715EE2

K TO 10 CURRICULUM: AP8-Q2-WEEK6: Rebolusyong Pranses at Pag-usbong ng mga Bansang Estado

 AP8-Q2-WEEK6: Rebolusyong Pranses at Pag-usbong ng mga Bansang  Estado 

1. French Revolution at mga pagbabagong dulot nito 

2. Pag-usbong ng mga Bansang-Estado 

KASANAYANG PAGKATUTO: Nasusuri ang mahahalagang pangyayari sa panahon ng Rebolusyong Pranses at pagtatag ng mga bansang estado 

BALIK-ARAL

    Sa nagdaang aralin, tinalakay ko ang mga dahilan, kaganapan, at sanhi ng pag-usbong ng rebolusyong Amerikano. Kasamang tinalakay ang mga prominenteng tao na nanguna upang makamit ng Amerika ang kanilang kalayaan mula sa Britain.

    Ngayon naman ay tatalakayin natin ang mga pangyayaring nagtulak sa rebolusyong Pranses. Anu-ano kayang mga dahilan o sanhi bakit nagkaroon ng rebolusyong Pranses. Halina at tunghayan natin.

Ang French Revolution (1789–1799) ay isa sa pinakamahalagang rebolusyon sa kasaysayan ng mundo. Isa itong malawakang kilusan sa Pransiya na naglayong wakasan ang Ancien Régime—ang lumang sistemang monarkiya at pyudalismo—at itaguyod ang mga prinsipyo ng kalayaan, pagkakapantay-pantay, at kapatiran (liberté, égalité, fraternité)

REBOLUSYONG PRANSES: ANG PAMUMUNO NG KARANIWANG URI

    Simula ng taong 1789 ang France ay pinaghaharian ni Haring Louis XVI, isang Bourbon na ang pamumuno ay absolute. Ang absolutong hari ay itinuturing na makapangyarihang pinuno ng isang nasyon sapagkat ang kanilang ginagamit na basehan sa kanilang pamumuno ay Divine Right Theory. Ito ay ang paniniwala na ang kapangyarihan ng isang hari ay nagmula sa kanilang mga diyos para pamunuan ang bansa.

Ang lipunang France naman ay nahahati sa tatlong pangkat na tinatawag na Estado.

Unang Estado- ay binubuo ng mga obispo, pari, at ilan pang may katungkulan sa simbahan.

Ikalawang Estado- binubuo ng mga maharlikang Pranses.

Ikatlong Estado- ay binubuo ng nakakaraming bilang ng mga Pranses gaya ng mga magsasaka may-ari ng mga tindahan, mga utusan, guro, manananggol, doktor at mga manggagawa.

    Pagdating noong 1780 ay kinakailangan ng pamahalaang France ng malaking halaga para itaguyod ang pangangailangan ng lipunan. Ang bumubuo ng una at ikalawang estado sa ilalim ng kautusan ng hari ay di ibinibilang sa mga nagbubuwis at ang ikatlong estado lamang ang nagbabayad.

Ang Pambansang Asembleya:

    Upang mabigyang lunas ang kakulangan sa salapi na kailangan ng France nang panahong iyon ay minabuti ni Haring Louis na magdaos ng isang pagpupulong ng lahat ng kinatawan ng tatlong estado noong 1789 sa Versailles.

    Hindi nabigyang lunas ang suliranin ukol sa pananalapi dahil hindi nagkasundo ang mga delegado sa paraan ng pagboto. Dati, nagpupulong nang hiwalay ang tatlong estado. Matapos nito’y saka pa lamang sila boboto. Bawat estado ay may isang boto. Karaniwan na magkatulad ang boto ng una at ikalawang estado laban sa ikatlong estado kaya naman laging talo ang huli.

    Dahil dito humiling ang ikatlong estado na may malaking bilang kasama ang mga bourgeoisie na ang bawat delegado ng asemblea ay magkaroon ng tig iisang boto. Sapagkat humigit-kumulang kalahati ng 1200 delegado ay mula sa ikatlong estado Malaki ang kanilang pagkakataong maisakatuparan ang nais na mga reporma.

    Idineklara ng ikatlong estado mula sa panukala ni Abbe Sieyes isang pari ang kanilang sarili bilang Pambansang Asembleya noong Hunyo 17, 1789 inimbitahan nila rito ang una at ikalawang estado.

    Dahil na rin sa panunuyo ng ikalawang estado, itinuloy pa rin ni Haring Louis XVI ang magkahiwalay na pagpupulungan ng ikatlong estado kung kaya’t sila ay nagtungo sa tennis court ng palasyo.

    Maraming mga pari at ilang noble ang sumama sa kanila at hiniling sa hari na bumuo ng isang konstitusyon at nanindigang hindi aalis hangga’t hindi naisakatuparan ang kanilang layunin.

    Matapos ang isang linggo’y ibinigay na ng hari ang hiling ng ikatlong estado nang kanyang ipag-utos na sumama ang una at ikalawang estado sa pambansang asemblea.

Mga Salik ng Rebolusyong Pranses:

1. Kawalan ng katarungan ng rehimen.

2. Oposisyon ng mga intelektwal sa namamayaning kalagayan.

3. Walang hangganang kapangyarihan ng hari.

4. Personal na kahinaan nina Haring Louis XV at Haring Louis XVI bilang pinuno.

5. Krisis sa pananalapi na kinaharap ng pamahalaan.

Ang Pagbagsak ng Bastille:

    Nagsimula ang kaguluhan sa Paris ng lumusob ang mga tao sa Bastille noong Hulyo 14, 1789, ang Bastille ay isang moog na ginawang bilangguang pulitikal. Dahil dito, ang Bastille ay simbolo ng kalupitan ng Lumang Rehimen. Nagapi ng taong bayan ang mga tagapagtanggol sa moog kaya’t napalaya ang mga bilanggo.

    Hindi kumampi ang hari at kanyang mga tagapayo, bagkus ay kanilang inudyukan ang hari na ipahanda ang mga kawal sa pagkakataong maaaring maghimagsik ang Asembleya. Kumalat ang balita sa Paris na bubuwagin ng hari ang Asembleya.

    Ang pagbagsak ng Bastille ay nagbigay-hudyat sa pagwasak ng Lumang Panahon sa France, at ang Hulyo 14 ay itinuturing na pambansang araw ng France.

    Sinimulan ng pambansang asembleya ang mga reporma sa pamahalaan. Inalis ang natitira pang bagay na may kinalaman sa piyudalismo at pang-aalipin.

    Winakasan ang kapangyarihan ng simbahan sa pagbubuwis. Sa takot ng mga hari at maharlika sa lumalaganap na kapangyarihan ng mga magsasaka, binitawan na nila ang kanilang mga karapatan. Sinamsam ng mga tao ang mga ari-arian at binawasan ang bilang ng pari. 

Kalayaan, Pagkapantay-pantay, at Kapatiran:

    Taong 1789 nang Constituent Assembly, ang bagong katawagan sa Asembleyang Nasyonal ay nakapagpalabas ng isang bagong saligang batas. Ang pambungad na pananalita ng saligang-batas ay tungkol sa Deklarasyon ng mga Karapatang Pantao at Mamamayan. Binigyang diin nito ang lipunang Pranses ay kinakailangang nababatay sa mga ideya ng kalayaan, pagkapantay-pantay at kapatiran.

    Makalipas ang dalawang taon, Setyembre 1791, ay lubusang napapayag si Louis XVI na pamahalaan na ang France sa pamamagitan ng bagong saligang-batas. Ang kapangyarihan ng mga nasa simbahan at ng mga maharlika ay nabawasan din at ang halalan para sa Asembleyang bubuo ng mga batas ay idinaos.

Ang Pagsiklab ng Rebolusyon:

    Maraming mga monarko sa Europe ang labis na naapektuhan sa pagsiklab ng French Revolution. Natakot sila na ang ganoong uri ng rebolusyon ay lumaganap sa kanilang mga kaharian at pinangangasiwaan. Noong taong 1792 ay nagpadala ang Austria at Prussia ng mga sundalong tutulong upang talunin ang mga rebolusyong Pranses. Sa mahabang panahon ng pakikipaglaban ay tinalo ng mga rebolusyonaryo ang mga sundalong tumulong upang sila’y patigilin.

    Ang rebolusyon ay lalong naging malakas at malaki sa pamamagitan ng pamumuno ng isang abogadong nagngangalang Georges Danton.

    Pinagsusutpetsahan ng mga rebolusyonaryo na posibleng ang mga noble ng France ay bumubuo ng alyansa sa iba pang mga bansa sa Europa upang muling ibalik ang kapangyarihan ng hari at tapusin ang rebolusyong pinasimulan. Dahil dito ay hinuli nila ang hari at ng mga sumusuporta sa kanya at pinatay sa pamamagitan ng paggamit ng guillotine.

    Tinawag ang pangyayaring ito sa France bilang September Massacres. Noong Enero 1793 ay napugutan naman ng ulo si haring Louis XVI. Sa taong ding yun ay sinunod naman si Reyna Marie Antoinette. Dahil sa mga sunod-sunod napangyayari ay idineklarang isang Republika ang France.

Ang Reign of Terror:

Marami sa mga bansa sa Europe kabilang na ang Great Britain ang sumama na sa digmaan laban sa France. Malaking bilang ng mga nakababatang kalalakihan ang pinuwersang sumama sa hukbong sandatahan upang idipensa ang bagong republika. Noong Abril 1794 ay binuo ng mga rebolusyonaryo ang isang pansamantalang pamahalaaan sa ilalim ng Committee of Public Safety. Ang pinakamabisa at aktibong miyembro rito ay ang isang manananggol na si Maximillien Robespierre, isang masidhing republikano. Isa sa naging pangunahin niyang gawain upang maipagpatuloy ang rebolusyon ay ang pagpapadala ng maraming mga sundalo na uubos sa mga kaaway ng Republika. Ang mga kaaway na ito ay pawang pinatay sa pamamagitan ng guillotine at tinawag ang panahong ito bilang Reign of Terror.Umabot sa 17,000 katao ang pinatay sa pagitan ng 1793 hanggang 1794 at may 20,000 naman ang mga namatay sa kulungan.

Ang France sa Ilalim ng Directory:

Taong 1794 nang humina ang kapangyarihan ng mga rebolusyonaryo at nakuha ng mga moderates ang pamamahala. Kabilang sa mga pinunong extremistsng Rebolusyon gaya nina Danton at Robespierre ay pinatay rin sa pamamagitan ng guillotine. Napagwagian naman ng France ang kaniyang pakikipagdigma sa mga bansang Europe kaya ang mga ito ay lumagda ng kasunduan sa kaniya maliban sa Britain. Taong 1795 nang ang Republika ng Pransiya ay gumamit ng bagong saligang￾batas na ang layunin ay magtatag ng isang direktoryo na pinamumunuan ng limang tao na taon-taon ay ihahalal. Ngunit ang pamahalaang ito’y di nagtagumpay. Ito’y sa dahilang ang pamahalaan ay naubusan ng pera. Samantala, iba-ibang pangkating pampolitika ang nagnais na hawakan ang pamamahala at maraming tao ang nais na bumalik sa monarkiya.

TANDAAN!

Absolute monarchy- isang uri ng pamamahala na kung saan ang monarko ay may ganap na kapangyarihan sa sambayanan. Nagtataglay ng walang limitasyong kapangyarihang politikal.

Guillotine- Ang pagpatay sa mga bilanggo sa pamamagitan ng isang gamit sa pagputol ng ulo.

Maximillien Robespierre- isang aktibong miyembro na isang manananggol at namatay din sa pamamagitan ng Guillotine.

Ang Rebolusyong Pranses (1789-1799) ay isang makasaysayang pangyayari na nagdulot ng malaking pagbabago sa Pransiya at sa buong Europa. Ito ay nagbigay daan sa pag-usbong ng mga bansang estado sa modernong panahon.

Mga Epekto ng Rebolusyong Pranses

- Pagbagsak ng monarkiya: Ang Rebolusyong Pranses ay nagdulot sa pagbagsak ng monarkiyang Bourbon at pagtatag ng Unang Republika ng Pransiya.

- Pag-usbong ng mga bansang estado: Ang Rebolusyong Pranses ay nagbigay daan sa pag-usbong ng mga bansang estado sa modernong panahon, na may mga konsepto tulad ng soberanya ng bayan, pagkakapantay-pantay, at karapatang pantao.

- Impluwensya sa ibang bansa: Ang Rebolusyong Pranses ay nagkaroon ng malaking impluwensya sa ibang bansa sa Europa at sa buong mundo, na nagdulot ng mga pagbabago sa politika at lipunan.

Pag-usbong ng mga Bansang Estado

- Soberanya ng bayan: Ang mga bansang estado ay nagbigay-diin sa soberanya ng bayan, kung saan ang kapangyarihan ay nagmumula sa mga mamamayan.

- Konstitusyon: Ang mga bansang estado ay nagtatag ng mga konstitusyon na naglalaman ng mga karapatang pantao at mga prinsipyo ng pamahalaan.

- Pagkakapantay-pantay: Ang mga bansang estado ay nagbigay-diin sa pagkakapantay-pantay ng mga mamamayan sa harap ng batas.

Sa kabuuan, ang Rebolusyong Pranses ay isang makasaysayang pangyayari na nagdulot ng malaking pagbabago sa Pransiya at sa buong mundo, at nagbigay daan sa pag-usbong ng mga bansang estado sa modernong panahon.

GAWAIN 1!

Panuto: Kilalanin at alamin ang mga sumusunod na salita.

1. Rebolusyon

2. Absolutong Hari

3. Divine Right Theory

4. Estado

5. Maharlika

6. Asemblea

7. Haring Louis XVI

8. Konstitusyon

9. Bastille

10. Hari o Reyna

11. Guillotine

12. Reign of Terror

13. Monarkiya

14. Maximillien Robespierre

15. Soberanya

GAWAIN 2!

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan at ilagay sa iyong notebook ang sagot.

1. Anu-ano ang mga salik ng rebolusyong Pranses?

2. Bakit kinatatakutan ng mga maharlika ang French Revolution?

3. Ano ang September Massacre? Sino ang naging biktima rito?

4. Ano ang Absolute Monarchy, Guillotine, Reign of terror, Maximillien Robespierre, Asembleya, bastille, at republika?

5. May pagkakahawig ba ang tatlong pangkat ng Estado ng France sa Tatlong sangay ng pamahalaan natin? Ipaliwanag ang sagot.

REFERENCE:

Kasaysayan ng Daigidg. Modyul ng Mag-aaral. Unang Edisyon 2014. Department of Education. Vibal Group, Inc. Philippines.

https://images.search.yahoo.com/search/images;_ylt=Awr9IlEXh4Vg3O4A4_lXNyoA;_ylu=Y29sbwNncTEEcG9zAzEEdnRpZANERkQ2XzEEc2VjA3BpdnM-?p=rebolusyong+pranses&fr2=piv-web&fr=mcafee

DIGNIDAD: AP8-Q3-WEEK6: REBOLUSYONG PRANSES - SEASON 2

K TO 10 CURRICULUM: AP8-Q2-WEEK 5: Panahon ng Absolutismo, Liberalismo at Enlightenment

AP8-Q2-WEEK5: E. Panahon ng Absolutismo, Liberalismo at Enlightenment 

1. Mga mahalagang pangyayari 

2. Rebolusyong Amerikano 

KASANAYANG PAGKATUTO: 5. Naiuugnay ang Enlightenment at Rebolusyong Amerikano 

sa paglinang ng nasyonalismo at pagkabansa 

Balik-aral:

D. Panahon ng Imperyalismo

1. Pag-usbong ng mga Imperyo ng England, France, the Netherlands, Portugal, at Spain sa America, India at East Indies 

2. Pagpasok ng mga Imperyalistang Estado ng Russia, Italy, Germany, United States, at Japan

PAKSA!

Panahon ng Absolutismo, Liberalismo at Enlightenment 

Sa kasaysayan ng daigdig, dumaan ang Europa sa isang napakahalagang yugto na humubog hindi lamang sa sistemang pampulitika kundi pati sa mga paniniwala ng tao tungkol sa pamahalaan, karapatan, at lipunan. Ito ang Panahon ng Absolutismo, Liberalismo, at Enlightenment—mga kilusan at kaisipang nagsilbing binhi ng makabagong demokrasya.

Napakakulay ng yugtong ito sa kasaysayan ng Europa—isang panahon ng pagbabago, tunggalian ng ideolohiya, at pagsilang ng makabagong kaisipan

Ang Absolutismo ay isang sistemang pampulitika kung saan ang isang monarko ay may ganap na kapangyarihan, habang ang Liberalismo at Enlightenment ay nagbigay-diin sa mga karapatan ng indibidwal at ang halaga ng rasyonal na pag-iisip.

Absolutismo

Isang sistemang pampolitika kung saan ang kapangyarihan ay nakasentro sa isang monarko—hari o reyna—na itinuturing na tagapangalaga ng kalooban ng Diyos.

Sa Absolutismo ang nag-iisang pinuno, karaniwang isang hari o reyna, ay may hawak na ganap at walang pigil na kapangyarihan sa isang bansa. Ang mga absolutistang monarko ay madalas na nag-aangkin na ang kanilang kapangyarihan ay ipinagkaloob sa kanila ng Diyos, ayon sa teorya ng "Banal na Karapatan ng mga Hari." Isang halimbawa ng absolutismo ay si Haring Louis XIV ng France, na naghayag, "L'état, c'est moi" o "Ako ang estado," na nagpapakita ng kanyang kabuuang kontrol sa lipunan. 

Walang boses ang mamamayan sa pamahalaan ito at lumawak ang agwat ng mayaman at mahirap.

Liberalismo

Isang ideolohiya na nagbibigay-diin sa karapatan ng indibidwal, kalayaan, at pagkakapantay-pantay.

Ang Liberalismo ay isang ideolohiya na umusbong bilang tugon sa absolutismo at nagbigay-diin sa mga karapatan ng indibidwal, kalayaan, at demokrasya. Ang mga liberal ay naniniwala sa paghahati ng kapangyarihan at ang paglikha ng mga konstitusyonal na pamahalaan. Ang mga ideya ng Liberalismo ay nagbigay-diin sa mga karapatan ng mga mamamayan at ang kanilang kakayahang makilahok sa pamahalaan. Ang mga pilosopong tulad ni John Locke ay nagtaguyod ng mga ideya ng natural na karapatan at kasunduan sa pagitan ng mga tao at ng kanilang pinuno. 

Enlightenment

Ito ay bunga ng makaagham na epekto ng rebolusyon sa iba’t ibang aspekto ng buhay upang mapaunlad ang larangan ng pangkabuhayan, pampolitika, panrelihiyon, at edukasyon.

Ang Enlightenment ay isang kilusang intelektwal na umusbong noong ika-18 siglo, na naglalayong itaguyod ang rasyonal na pag-iisip at ang paggamit ng siyentipikong pamamaraan upang maunawaan ang mundo. Ang mga pilosopo tulad nina Voltaire, Montesquieu, at Rousseau ay nagbigay-diin sa mga ideya ng kalayaan, pagkakapantay-pantay, at ang paghahati ng kapangyarihan sa pamahalaan. Ang Enlightenment ay nagbigay-daan sa mga reporma sa lipunan at politika, na nagbunsod ng mga rebolusyon at pagbabago sa mga sistema ng pamahalaan sa buong mundo. 

Ang Rebolusyong Amerikano

Ang himagsikan o panghihimagsik (Ingles: insurrection, revolution, rebellion, revolt) ay ang tumutukoy sa pag-aalsa o pagrerebelde ng taumbayan laban sa pamahalaan dahil sa pagtutol o pagtanggi sa pamamalakad ng mga awtoridad o mga may katungkulan. Maaari rin itong tumukoy sa isang mahalagang sandali na makapagbabago sa sitwasyong pampolitika ng isang bansa. O kaya, sa pag-agaw ng mga nag-alsa sa kapangyarihan ng namumuno ng pamahalaan. Tinatawag din itong rebolusyon o rebelyon dahil kaugnay ito ng marahas na pagsuway at maparaan o organisadong paglaban upang mapabagsak ang pamahalaan. 

Maraming ideyang bunga ng Rebolusyong Pangkaisipan ay may kulay pulitika at ito ang kaisipang pulitikal sa rebolusyong isinagawa ng 13 kolonyang Ingles sa Amerika. Ang Rebolusyong Amerikano ay nagsimula noong panahong 1775 at ito ay sa mga sumusunod na dahilan: (1) Lipunan- ang lipunang itinayo ng mga Amerika ay kakaiba sa Great Britain. Ang mga hangganan ay nalikha sa aristokrasyang batay sa kayamanan at hindi dahil sa dugo. Ang mga patakaran sa kolonya ay nagbigay laya, sigla at pag-uugali at sila ay nahirapan sa pagpapanatili sa kaugaliang Ingles; (2) Pulitika- ang batasan at hukuman ay tinulad sa Britain, kaya namihasa ang mga kolonya ng mga kalayaan at sariling pamamahala; (3) Relihiyon- Bagamat lumakas ang Puritanismo sa kolonya, ang mga tao ay may layang makapamili ng sariling relihiyon. Nagkaroon ng iba’t ibang sekta ng relihiyon; (4) Ekonomiya- Ang patakarang pang-ekonomiya ng mga Ingles ay lubos na nagpasidhi sa pag-aalsa ng 13 kolonya.

Ang Navigation Acts ay nag-uutos na sa Britain lamang maaaring ipagbili ang ilang produkto ng kolonya at ang kolonya ay maaari lamang bumili ng mga yaring produkto sa una. Ipinag-utos ding gamitin ang mga sasakyang Ingles sa pangangalakal.

Ang malaking pagkakautang ng Britain dahil sa pakikipagdigma, ang pagtulong ng mga Amerikano sa kaaway, ang hayagang alitang nagsimula nang itakda ang Townshed Acts tungkol sa paglikom ng pera at ang paghihigpit sa mga kolonya. Ang mga batas na kinaiinisan ng mga kolonya ay ang buwis sa mga dokumentog pagnegosyo na kilala bilang Stamp Act at ang buwis sa tsaa o tea tax.

REBOLUSYONG AMERIKANO: SANHI, KARANASAN, AT IMPLIKASYON

 Ang digmaan para sa kalayaan ng Amerika ay lalong kilala sa katawagang Rebolusyong Amerikano.

 Nagsimula ang himagsikan nang ang mga Ingles na naging migrante sa Timog Amerika ay nagrebelde sa labis na pagbubuwis na ipinataw sa kanila ng Parliamentong Ingles dahil wala silang kinatawan sa Parliamento upang sabihin ang kanilang mga hinaing.

 Nagdeklara sila ng paglaya sa mga Ingles noong 1776, Pagkatapos ay nagbuo sila ng isang malakas na hukbo na naging tagapagtanggol sa British. Ang digmaan para sa kalayaan ang naging dahilan ng pagbuo ng United States of America.

Tingnan!

 Sa huling bahagi ng ika -18 na siglo, ibang uri ng himagsikan ang lumaganap sa bahagi ng Atlantiko.

 Ito ay naimpluwensiyahan ng mga ideyang pinalaganap noong Panahon ng Enlightenment. Itinatag nito ang mga pagtatanong tungkol sa absolutong monarkiya at sa dominasyon ng simbahan sa mga panlipunan at pampolitikang galaw ng mga tao.

 Ang ganitong kaisipan ay naging daan upang patalsikin ang tradiyonal na rehimen sa America at France.

 Nagsimula ang digmaan noong 1775 sa pagitan ng 13 kolonya sa Timog America at Great Britain.

 Ito ang unang himagsikan na naghangad ng kalayaan at pagbabago sa lipunan. Naging daan din ito sa paglawak ng mga prinsipyongrebolusyunaryo sa France at sa isang madugong himagsikan noong 1789. 

 Itinuturing na mas malaki ang naiwang epekto ng Himagsikan sa France sa kabuuan ng Europe at iba pang panig ng mundo sa dahil iniwan nito ang tatlong mahahalagang prinsipyo ng pagbuo ng isang nasyon-estado: 

 ang kalayaan, 

 pagkakapantay-pantay, 

 at ang kapatiran.

ANG LABINTATLONG KOLONYA

 Ang malaking bilang ng mga Ingles ay nagsimualang lumapit at manirahan sa Hilagang Amerika noong ika-17 na siglo.

 Karamihan sa kanila ay nakaranas ng persecution dahil sa kanilang bagong pananampalataya na resulta ng Repormasyon at Enlightenment sa Europe.

 Sa kalagitnaan ng ika-18 na siglo ay nakabuo na sila ng 13 magkakahiwalay na kolonya na ang hangganan sa hilaga ay Massachusetts at sa Timog ay Georgia.

 Noong 1750 ay gumastos ng napakalaking halaga ang British laban sa France upang mapanatili sa ilalim ng kanilang imperyo ang 13 kolonya.

Ang Labintatlong (13) Kolonya ng Britanya sa Hilagang America

1. Massachusetts

2. New Hampshire

3. Rhode Island

4. Connecticut

5. New York

6. New Jersey

7. Pennsylvania

8. Delaware

9. Maryland

10.Virginia

11.North Carolina

12. South Carolina

13.Georgia

 Ang mga Kolonya ay walang kinatawan sa Parliamento ng British sa London kaya sila ay nagprotesta sa pagbabayad ng labis na buwis.

 Ang kanilang naging paboritong islogan ay ang " walang pagbubuwis kung walang representasyon". 

 Sila ay nagprotesta sa ipinataw na buwis sa tsaa na inangkat sa mga kolonya.

 Tinapon nila ang tone-toneladang tsaa sa pantalan ng Harbor sa Massachusetts.

 Kinilala sa kasaysayan ang pangyayaring ito bilang Boston Tea Party. 

 Nagkaroon ng kaparusahan sa mga kolonistang naging bahagi ng insidente. 

 Ang pangyayaring ito ay nagresulta ng digmaan. 

ANG UNANG KONGRESONG KONTINENTAL

 Unang dinaluhan ng 56 na kinatawan ng mga kolonya ng Britanya ang dumalo dito. Pinangunahan ito ni Patrick Henry noong Setyembre 5, 1774.

 Ipinahayag nito ang Intolerable Acts na di makataranungan at ang parliamentong Ingles ay lumalabag sa Karapatang Amerikano

 Ang pahayag ni Patrick Henry na Give me liberty or give me death, (Bigyan mo ko ng kalayaan o kamatayan) at ang aklat ni Thomas Paine na Common Sense ay gumising sa damdaming Amerikano.

 Ito ay tahasang pagpapakita ng paglaban sa mga batas at patakaran na ipinatupad ng mga British.

ANG PAGPAPASIMULA NG DIGMAAN

 Ang mga tumututol sa palakad ng mga Ingles ay dumami sa pamamahala ni Samuel Adams.

 Naganap ang Unang laban sa Lexington at Concord sa pagitan ng Amerika at Great Britain ng magpadala ito ng isang tropa ng British sa Boston noong Abril 1775, upang pwersahing angkinin ng mga ito ang tindahan ng pulbura sa bayan ng Concord.

 Bago pa man nakarating ang mga British sa Concord nagpalitan na ng putukan ang dalawang panig.

IKALAWANG KONGRESONG KONTINENTAL

 Noong Mayo 1775, idineklara ng kongresong kontinental ang pamahalaan na tinawag na "United Colonies of America".

 Continental Army-tawag sa hukbo ng military.

 George Washington- naatasang Commander in Chief ng Continental Army.

ANG DEKLARASYON NG KALAYAAN

 Hulyo 1776- nagpadala ng malaking tropa ang Britain sa Atlantic upang pahinain ang pwersa ng Amerika.

 Ang Deklarasyon ng Kalayaan bagaman hindi pa tapos ang digmaan, idineklarang malaya ng Amerikano ang kanilang mga sarili noong Hunyo 4, 1776. Ang dokumento ay isinulat halos lahat ni Thomas Jefferson, isang manananggol.

 Binigyang diin sa dokumentong ito na ang dating kolonya at hindi na teritoryo ng Britain. Kinilala na isa nang malayang bansa ang dating kolonya ng Britain at tinawag itong Estados Unidos ng Amerika.

IMPLIKASYON:

    Ang naging bunga ng Rebolusyong Amerikano ay ang Kalayaan ng United States ay kinilala at ang hangganan nito sa mga kalapit na bansa ay naayos. Binigyang-saysay ng rebolusyon ang deklarasyon ng kalayaan batay sa kaisipan ni John Locke na kapag hindi iginalang ng hari ang likas na karapatan ng tao, karapatan ng mga mamamayan ang mag-alsa laban sa kanya. Ang nagtagumpay na rebolusyon sa Amerika ang nagbigay lakas sa mga Pranses upang maghimagsik laban sa abolutismo.

TANDAAN!

Ang tatlong panahong ito—Absolutismo, Liberalismo, at Enlightenment—ay may malalim na epekto sa pagbuo ng mga modernong ideya ng pamahalaan at lipunan. Ang Absolutismo ay nagbigay-diin sa kapangyarihan ng isang nag-iisang pinuno, habang ang Liberalismo at Enlightenment ay nagtaguyod ng mga karapatan ng indibidwal at ang halaga ng rasyonal na pag-iisip, na nagbukas ng daan para sa mas demokratikong mga sistema ng pamahalaan.

Ang paglalakbay mula sa absolutismo patungo sa liberalismo ay hindi madali. Ngunit sa tulong ng mga pilosopong nagpahayag ng makatwirang kaisipan, ang mga tao ay namulat sa katotohanan na sila ay may karapatan, at ang pamahalaan ay dapat naglilingkod, hindi nang-aalipin.

Ang Rebolusyong Amerikano ay naging modelo ng mga susunod pang rebolusyon sa France at Latin America. Ipinakita nito na ang isang sambayanan na mulat at may layunin ay kayang baguhin ang kasaysayan.

GAWAIN 1!

Panuto: Kilalanin at Ipaliwanag ang mga sumusunod na salita.

1. Absolutismo

2. Liberalismo

3. Enlightenment

4. Monarko

5. L'état, c'est moi

6. Haring Louis XIV

7. Ideolohiya

8. Pulitika

9. John Locke

10. Pilosopo

11. Karapatan

12. Voltaire

13. Montesquieu

14. Rousseau

15. Rebolusyon

16. Kolonya

17. Navigation Acts

18. Boston Tea Party

19. Give me liberty or give me death

20. Patrick Henry

21. Thomas Paine

22. Hunyo 4, 1776

GAWAIN 2!

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

1. Paghambingin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng Absolutismo, Liberalismo, at Enlightenment.

2. Ano ang kinalaman ng Absolutismo, Liberalismo, at Enlightenment sa Rebolusyong Amerikano?

3. Ano ang nagging implikasyon ng mga pagbabagong dulot ng mga ideolohiya at pulitika sa kasaysayan ng daigdig?

4. Ano ang ninanais ng mga Amerikano na makamit sa kanilang Rebolusyon?

5. Ano-ano ang naging implikasyon ng kanilang naging Rebolusyon?

6. Sa iyong palagay, nakatutulong ba sa isang bansa ang rebolusyon? Bakit?

Reference:

https://www.bing.com/search?q=Panahon%20ng%20Absolutismo%2C%20Liberalismo%20at%20Enlightenment&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=panahon%20ng%20absolutismo%2C%20liberalismo%20at%20enlightenment&sc=10-52&sk=&cvid=C3BF139D5D4C4E718C0F9EAAE551B35B

https://ourhappyschool.com/Panahon_ng_Absolutismo_Liberalismo_at_Enlightenment

https://dignidadngguro.blogspot.com/search/label/Third%20Grading

Kasaysayan ng Daigidg. Modyul ng Mag-aaral. Unang Edisyon 2014. Department of Education. Vibal Group, Inc. Philippines.

K TO 10 CURRICULUM: AP8-Q2-WEEK4: Panahon ng Imperyalismo

AP8-Q2-WEEK4: D. Panahon ng Imperyalismo 

1. Pag-usbong ng mga Imperyo ng England, France, the Netherlands, Portugal, at Spain sa America, India at East Indies 

2. Pagpasok ng mga Imperyalistang Estado ng Russia, Italy, Germany, United States, at Japan

KASANAYANG PAGKATUTO: Nasusuri ang imperyalismong Europeo at Japan sa Asya at 

Africa 

Balik-aral:

-Ang mga Asyano sa Panahon ng Paggalugad at Kolonyalismo 

1. Ang paglalakbay ni Ibn Battuta 

2. Ming China (tuon sa paglalakbay ni isinagawa sa ilalim ng pamumuno ni Zheng He) 

3. Mughal Empire ng India 

4. Tokugawa Japan (Edict of Sakoku)

PAKSA!

1. Pag-usbong ng mga Imperyo ng England, France, the Netherlands, Portugal, at Spain sa America, India at East Indies 

    Ilang iba't ibang kapangyarihan sa Kanlurang Europa ang nagtatag ng mga kolonya sa Asya noong ikalabing walong at ikalabinsiyam na siglo. Ang bawat isa sa mga kapangyarihang imperyal ay may sariling istilo ng pangangasiwa, at ang mga kolonyal na opisyal mula sa iba't ibang bansa ay nagpakita rin ng iba't ibang mga saloobin sa kanilang mga sakop ng imperyal.

Britanya

    Ang Imperyo ng Britanya ay ang pinakamalaking sa mundo bago ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig at kasama ang ilang mga lugar sa Asya. Kasama sa mga teritoryong iyon ang ngayon ay Oman, Yemen , United Arab Emirates, Kuwait, Iraq , Jordan , Palestine, Myanmar (Burma), Sri Lanka (Ceylon), Maldives , Singapore , Malaysia (Malaya), Brunei, Sarawak at North Borneo (ngayon ay bahagi ng Indonesia ), Papua New Guinea, at Hong Kong . Ang koronang hiyas ng lahat ng pag-aari sa ibang bansa ng Britain sa buong mundo, siyempre, ay India .

    Ang mga kolonyal na opisyal ng Britanya at mga kolonistang British, sa pangkalahatan, ay nakita ang kanilang sarili bilang mga halimbawa ng "patas na paglalaro," at sa teorya, hindi bababa sa, ang lahat ng mga sakop ng korona ay dapat na pantay-pantay sa harap ng batas, anuman ang kanilang lahi, relihiyon, o etnisidad. . Gayunpaman, ang mga kolonyal na British ay inihiwalay ang kanilang mga sarili sa mga lokal na tao nang higit pa kaysa sa ginawa ng ibang mga Europeo, kumukuha ng mga lokal bilang tulong sa tahanan, ngunit bihirang makipag-asawa sa kanila. Sa bahagi, ito ay maaaring dahil sa paglipat ng mga ideya ng British tungkol sa paghihiwalay ng mga klase sa kanilang mga kolonya sa ibang bansa.

    Ang British ay nagkaroon ng paternalistic na pagtingin sa kanilang mga kolonyal na sakop, na nakadama ng isang tungkulin - ang "pasan ng puting tao," gaya ng sinabi ni Rudyard Kipling - upang gawing Kristiyano at gawing sibilisado ang mga tao sa Asia, Africa, at New World. Sa Asya, ang kuwento ay napupunta, ang Britain ay nagtayo ng mga kalsada, riles, at mga pamahalaan, at nakakuha ng pambansang pagkahumaling sa tsaa.

    Ang pakitang-tao na ito ng pagiging mahinhin at humanitarianism ay mabilis na gumuho, gayunpaman, kung ang isang nasakop na mga tao ay bumangon. Walang awa na ibinaba ng Britain ang Indian Revolt noong 1857 at brutal na pinahirapan ang mga akusado na kalahok sa Mau Mau Rebellion ng Kenya (1952 - 1960). Nang tumama ang taggutom sa Bengal noong 1943, hindi lamang walang ginawa ang gobyerno ni Winston Churchill para pakainin ang mga Bengali, talagang tinanggihan nito ang tulong sa pagkain mula sa US at Canada para sa India.

France

    Bagama't ang France ay naghangad ng isang malawak na kolonyal na imperyo sa Asya, ang pagkatalo nito sa Napoleonic Wars ay nag-iwan dito ng kaunting teritoryo sa Asya. Kasama sa mga iyon ang mga mandato ng Lebanon at Syria noong ika-20 siglo , at higit na lalo na ang pangunahing kolonya ng French Indochina — na ngayon ay Vietnam, Laos, at Cambodia.

    Ang mga saloobin ng Pranses tungkol sa mga kolonyal na paksa ay, sa ilang mga paraan, ay lubos na naiiba sa kanilang mga karibal sa Britanya. Ang ilang idealistikong Pranses ay naghangad hindi lamang na dominahin ang kanilang mga kolonyal na pag-aari, ngunit upang lumikha ng isang "Greater France" kung saan ang lahat ng mga paksang Pranses sa buong mundo ay tunay na magiging pantay. Halimbawa, ang North African colony ng Algeria ay naging isang departamento, o isang probinsya, ng France, na kumpleto sa parliamentaryong representasyon. Ang pagkakaibang ito sa ugali ay maaaring dahil sa pagyakap ng France sa pag-iisip ng Enlightenment, at sa Rebolusyong Pranses, na nagwasak ng ilan sa mga hadlang ng uri na nag-utos pa rin sa lipunan sa Britain. Gayunpaman, naramdaman din ng mga kolonisador ng Pransya ang "pasanin ng White man" ng pagdadala ng tinatawag na sibilisasyon at Kristiyanismo sa mga barbaric subject na tao.

    Sa isang personal na antas, ang mga kolonyal na Pranses ay mas angkop kaysa sa mga British na pakasalan ang mga lokal na kababaihan at lumikha ng isang pagsasanib ng kultura sa kanilang mga kolonyal na lipunan. Ang ilang mga Pranses na teorista ng lahi tulad nina Gustave Le Bon at Arthur Gobineau, gayunpaman, ay tinutulan ang tendensiyang ito bilang isang katiwalian ng likas na genetic superiority ng mga Pranses. Sa paglipas ng panahon, tumaas ang panlipunang presyon para sa mga kolonyal na Pranses upang mapanatili ang "kadalisayan" ng "lahi ng Pranses."

    Sa French Indochina, hindi tulad ng Algeria, ang mga kolonyal na pinuno ay hindi nagtatag ng malalaking pamayanan. Ang French Indochina ay isang kolonya ng ekonomiya, na nilalayong gumawa ng tubo para sa sariling bansa. Sa kabila ng kakulangan ng mga settler na protektahan, gayunpaman, ang France ay mabilis na tumalon sa isang madugong digmaan sa mga Vietnamese nang sila ay lumaban sa pagbabalik ng mga Pranses pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig . Sa ngayon, ang maliliit na komunidad ng Katoliko, ang mahilig sa mga baguette at croissant, at ilang magandang kolonyal na arkitektura ang nananatiling nakikitang impluwensya ng Pranses sa Timog-silangang Asya.

Ang Netherlands

    Ang mga Dutch ay nakipagkumpitensya at nakipaglaban para sa kontrol ng mga ruta ng kalakalan ng Indian Ocean at produksyon ng pampalasa sa British, sa pamamagitan ng kani-kanilang East India Companies. Sa huli, natalo ng Netherlands ang Sri Lanka sa mga British, at noong 1662, nawala ang Taiwan (Formosa) sa mga Intsik, ngunit napanatili ang kontrol sa karamihan ng mayamang isla ng pampalasa na ngayon ay bumubuo sa Indonesia.

    Para sa mga Dutch, ang kolonyal na negosyong ito ay tungkol sa pera. Nagkaroon ng napakakaunting pagkukunwari ng kultural na pagpapabuti o Kristiyanisasyon ng mga pagano - ang mga Dutch ay nagnanais ng kita, simple at simple. Dahil dito, hindi sila nagpakita ng pag-aalinlangan tungkol sa walang awa na paghuli sa mga lokal at paggamit sa kanila bilang mga alipin na trabahador sa mga plantasyon, o kahit na pagsasagawa ng masaker sa lahat ng mga naninirahan sa Banda Islands upang protektahan ang kanilang monopolyo sa kalakalan ng nutmeg at mace .

Portugal

    Matapos bilugan ni Vasco da Gama ang katimugang dulo ng Africa noong 1497, ang Portugal ang naging unang kapangyarihang Europeo na nakakuha ng daan sa dagat patungo sa Asya. Bagaman ang mga Portuges ay mabilis na naggalugad at nag-aangkin sa iba't ibang bahagi ng baybayin ng India, Indonesia, Timog-silangang Asya, at Tsina, nawala ang kapangyarihan nito noong ika-17 at ika-18 siglo, at nagawang itulak ng mga British, Dutch, at Pranses ang Portugal palabas ng karamihan sa mga pag-aangkin nito sa Asya. Noong ika-20 siglo, ang natitira ay ang Goa, sa timog-kanlurang baybayin ng India; Silangang Timor ; at ang southern Chinese port sa Macau.

    Bagama't hindi ang Portugal ang pinakanakakatakot na kapangyarihang imperyal ng Europa, ito ang may pinakamaraming nananatiling kapangyarihan. Nanatiling Portuges ang Goa hanggang sa isama ito ng India sa pamamagitan ng puwersa noong 1961; Ang Macau ay Portuges hanggang 1999 nang sa wakas ay ibinalik ito ng mga Europeo sa China, at ang East Timor o Timor-Leste ay pormal na naging independyente noong 2002 lamang. 

    Ang pamumuno ng mga Portuges sa Asya ay naging walang awa (tulad noong sinimulan nilang hulihin ang mga batang Tsino upang ibenta sa pagkaalipin sa Portugal), kulang-kulang, at kulang sa pondo. Tulad ng mga Pranses, ang mga kolonistang Portuges ay hindi tutol sa pakikihalubilo sa mga lokal na tao at paglikha ng mga populasyon ng creole. Marahil ang pinakamahalagang katangian ng ugali ng imperyal na Portuges, gayunpaman, ay ang katigasan ng ulo at pagtanggi ng Portugal na umatras, kahit na matapos ang iba pang kapangyarihan ng imperyal ay nagsara na.

    Ang imperyalismong Portuges ay hinimok ng isang taos-pusong pagnanais na palaganapin ang Katolisismo at kumita ng maraming pera. Ito ay inspirasyon din ng nasyonalismo; orihinal, isang pagnanais na patunayan ang lakas ng bansa sa paglabas nito mula sa ilalim ng pamumuno ng mga Moorish, at sa mga huling siglo, ang mapagmataas na paggigiit sa paghawak sa mga kolonya bilang isang sagisag ng nakaraang imperyal na kaluwalhatian.

Spain

    Ang Imperyo ng Espanya ay isa sa pinakamalaking kolonyal na imperyo sa kasaysayan, na nagmula sa pagpapalawak ng maritime at pagsakop sa teritoryo na isinagawa ng mga Espanyol mula sa huling bahagi ng ika-1492 siglo. Sa pagtuklas ng Americas ni Christopher Columbus noong XNUMX, nagtatag ang Spain ng malalawak na kolonya sa mga bagong tuklas na lupain, na umaabot mula South America hanggang hilagang North America.

    Ang Imperyo ng Espanya ay pinamamahalaan ng mga viceroyalties, na mga administratibong subdibisyon ng imperyo na responsable sa pamamahala sa iba't ibang kolonyal na rehiyon. Higit pa rito, ang imperyo ay namarkahan ng mga katangian tulad ng pagpapataw ng relihiyong Katoliko, pagsasamantala sa likas na yaman, katutubong pang-aalipin, at pagbuo ng isang hierarchical at stratified society.

    Ang mga kolonya ng Espanya ay may pananagutan para sa isang makabuluhang paglipat ng kayamanan sa Espanya, lalo na ang mga mahalagang metal tulad ng ginto at pilak. Gayunpaman, ang labis na pagsasamantala sa likas na yaman, pagsasamantala sa katutubong paggawa, at paglaban ng mga katutubong tao ay humantong sa paghina ng Imperyo ng Espanya noong ika-18 siglo.

Anong mga teritoryo ang nasakop ng Espanya noong panahon ng kolonyal?

    Ang Imperyong Espanyol ay isa sa pinakamalaking kolonyal na imperyo sa kasaysayan, na sumasaklaw sa malawak na lawak ng mga teritoryo sa buong mundo. Sa panahon ng kolonyal, sinakop ng Espanya ang iba't ibang mga rehiyon, kabilang ang mga bahagi ng America, Africa, Asia, at Oceania.

    Sa Amerika, ang mga pangunahing teritoryong sinakop ng Espanya ay Mehiko, Peru, Kolombya, Arhentina, Tsile e Venezuela. Ang mga kolonya na ito ay may pangunahing papel sa pagpapalawak ng Imperyong Espanyol at pagsasamantala sa mga likas na yaman.

    Sa Africa, kolonya ng Espanya ang pangunahin sa hilaga ng kontinente, kabilang ang mga bahagi ng Marrocos e Argelia. Ang mga kolonya na ito ay estratehikong mahalaga para sa pagkontrol sa mga ruta ng kalakalan at dagat.

    Sa Asya, sinakop ng Espanya ang Filipinas, na naging mahalagang base para sa pakikipagkalakalan sa China at sa iba pang bahagi ng kontinente ng Asya. Bukod dito, nagtatag din ng mga kolonya ang Espanya sa ilang isla sa PasipikoBilang Guam at Mga Isla ng Mariana.

    Ang Imperyo ng Espanya ay nailalarawan sa pamamagitan ng isang malakas na sentralisasyon ng kapangyarihan, kung saan ang hari ay nagsasagawa ng direktang kontrol sa mga kolonya sa pamamagitan ng mga viceroyalties. Ang mga viceroyalties ay mga administratibong subdibisyon na tumulong sa pagpapanatili ng kaayusan at pangangasiwa sa mga kolonya.

Ang pag-usbong ng mga imperyo ng England, France, Netherlands, Portugal, at Spain sa America, India, at East Indies ay bahagi ng tinatawag na imperyalismo at kolonyalismo noong ika-15 hanggang ika-19 na siglo.

Sa America

Spain: Pinangunahan ang pananakop sa Latin America. Nasakop nila ang Mexico (Aztec Empire), Peru (Inca Empire), at iba pang bahagi ng South at Central America. Layunin nila ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo at pagkuha ng ginto.

Ang bawat isa sa 20 bansa sa Latin America ay pinamayanihan ng makabansang damdamin. May ilang mga tao ang nagkakamaling tawaging bansa ang Latin America. Hindi ito nakapagtataka. Maraming mga Latin Americans ang nagsasalita ng Espanyol at Katoliko Romano ang pananampalataya. Nagkabuklod buklod sila sa kanilang pagkamuhi sa awtokrasyang Espanyol, katiwalian sa pamahalaan, walang kalayaang magpahayag ng mga batas na naghihigpit sa pangangalakal.

Portugal: Nakakuha ng Brazil bilang bahagi ng kasunduan sa Treaty of Tordesillas.

France: Itinatag ang mga kolonya sa Canada (New France) at sa Mississippi River Valley.

England: Nagtatag ng mga kolonya sa silangang baybayin ng North America (hal. Virginia, Massachusetts).

Netherlands: Nagtayo ng kolonya sa New York (dating tinawag na New Amsterdam), ngunit kalaunan ay nasakop ng England.

Sa India

Portugal: Unang dumating sa India sa pamumuno ni Vasco da Gama. Itinatag ang Goa bilang pangunahing base ng kalakalan.

England: Sa pamamagitan ng British East India Company, unti-unting nasakop ang India. Kalaunan, naging bahagi ito ng British Empire.

France: May mga base sa Pondicherry at Chandernagore, ngunit natalo sa mga digmaan laban sa England.

Netherlands: Nagkaroon ng limitadong presensya sa India, mas nakatuon sila sa East Indies.

Sa East Indies (Timog-Silangang Asya)

Netherlands: Pinakamalakas sa rehiyong ito. Sinakop ang Indonesia at itinatag ang Dutch East India Company.

Portugal: Unang dumating sa rehiyon, kabilang ang Malacca at Moluccas (Spice Islands).

England: Nakakuha ng Singapore, Malaysia, at Burma. Itinatag ang British East India Company bilang instrumento ng kolonyalismo.

France: Nasakop ang Indochina (Vietnam, Laos, Cambodia).

Spain: Tanging Pilipinas ang pangunahing kolonya nila sa rehiyon, mula 1565 hanggang 1898.

Mga Layunin ng Imperyalismo

Pagpapalaganap ng Kristiyanismo

Pagkuha ng likas na yaman (ginto, pampalasa, hilaw na materyales)

Pagpapalawak ng teritoryo at kapangyarihan

Pagkontrol sa kalakalan at rutang pangkomersyo

2. Pagpasok ng mga Imperyalistang Estado ng Russia, Italy, Germany, United States, at Japan

Pagpasok ng mga Imperyalistang Estado ng Russia, Italy, Germany, United States, at Japan

    Ang pagpasok ng mga imperyalistang estado ng Russia, Italy, Germany, United States, at Japan ay bahagi ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo noong ika-19 hanggang unang bahagi ng ika-20 siglo. Hindi tulad ng mga unang kolonisador gaya ng Spain at Portugal, ang mga bansang ito ay huli nang sumali sa pandaigdigang kompetisyon sa teritoryo, ngunit naging agresibo at makapangyarihan sa kani-kanilang rehiyon.

    Ang pagpasok ng mga imperyalistang estado sa Russia, Italy, Germany, United States, at Japan ay nagdulot ng mga pagbabago at pagkakataon sa mga nasasakupang bansa. Ang mga imperyalistang ito ay nagpapalawak ng kanilang kapangyarihan sa iba't ibang rehiyon ng mundo, na nagdulot ng mga pagbabago sa kalakalan, politika, at ekonomiya. Ang mga imperyalistang ito ay nagbibigay ng mga pribadong pamahalaan sa mga rehiyon na may sariling pamahalaan, na nagiging kontrol ng kanilang mga pribadong pamahalaan. Ang mga imperyalistang ito ay nagbigay ng mga pribadong pamahalaan sa mga rehiyon na may sariling pamahalaan, na nagiging kontrol ng kanilang mga pribadong pamahalaan. Ang mga imperyalistang ito ay nagbibigay ng mga pribadong pamahalaan sa mga rehiyon na may sariling pamahalaan, na nagiging kontrol ng kanilang mga pribadong pamahalaan.

Russia

Lumawak ang teritoryo sa Central Asia, Siberia, at maging sa Alaska (na kalaunan ay ibinenta sa U.S. noong 1867).

Gumamit ng militar at diplomatikong paraan upang kontrolin ang mga rehiyon sa paligid ng Caspian Sea at Caucasus.

Layunin: Palawakin ang impluwensyang pampolitika at pang-ekonomiya sa Eurasia

Italy

Bagama't huli sa imperyalismo, sinikap nitong makakuha ng kolonya sa Africa:

Nasakop ang Libya, Eritrea, at Somalia.

Nabigo sa unang pagtatangkang sakupin ang Ethiopia noong 1896 (Labanan sa Adwa), ngunit nagtagumpay noong 1935 sa ilalim ni Mussolini.

Layunin: Palakasin ang imahe ng Italy bilang makapangyarihang bansa sa Europa.

Germany

Bilang bagong estado noong 1871, mabilis itong naging agresibo sa paghahanap ng kolonya:

Nakakuha ng mga teritoryo sa Africa (Cameroon, Togo, Namibia) at Pacific Islands.

Naging mahalagang puwersa sa pandaigdigang politika bago ang Unang Digmaang Pandaigdig.

Layunin: Palakasin ang ekonomiya at ipakita ang kapangyarihan ng bagong Imperyong Aleman.

United States

Matapos ang Digmaang Espanyol-Amerikano (1898), nakuha ang:

Pilipinas, Guam, Puerto Rico, at kontrol sa Cuba.

Aktibo rin sa Open Door Policy sa China, na layong buksan ang kalakalan sa lahat ng bansa nang pantay-pantay.

Layunin: Palawakin ang impluwensya sa Asia at Caribbean, at protektahan ang interes pangkalakalan.

Japan

Matapos ang Meiji Restoration (1868), naging modernisado at militaristiko.

Sinakop ang Korea, Taiwan, at bahagi ng China (kasama ang Manchuria).

Naging pangunahing puwersa sa Asya bago ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Layunin: Maging kapantay ng mga Kanluraning imperyo sa kapangyarihan at teknolohiya.

GAWAIN 1!

Panuto: Ipaliwanag ang mga sumusunod na salita:

1. England

2. France

3. The Netherlands

4. Portugal

5. Spain

6. America

7. India

8. East Indies

9. Indotsina

10. Africa

11. Imperyalismo

12. Kolonyalismo

13. Treaty of Versailles\

14. Spice Island

15. Timog Silangang Asya

GAWAIN 2!

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Anu-anong bansa  sa Europa ang mga nanakop sa Silangan? Ibigay ang kanilang nasakop.

2. Magbigay ng ilang bagay na epekto ng pananakop ng Kanluranin sa Asya?

3. Bakit kaya dumagsa ang mga imperyalista at kolonyalistang mga bansa sa mundo?

4. Kung ikaw ay isang pinunong mananakop sa panahon ng imperyalismo at kolonyalismo, anu-anong bansa kaya ang sasakupin mo at bakit?

5. Sa panahon ngayon na may mga makabagong pananakop, paano mo poproteksyunan ang iyong mga mahal sa buhay? ipaliwanag.

Reference:

https://www.greelane.com/tl/humanities/kasaysayan-at-kultura/comparative-colonization-in-asia-195268

https://maestrovirtuale.com/tl/Imperyo-ng-Espanya--Pinagmulan--Viceroyalty--Mga-Katangian--Mga-Kolonya/

https://dignidadngguro.blogspot.com/search/label/Third%20Grading

https://www.bing.com/search?q=Pagpasok%20ng%20mga%20Imperyalistang%20Estado%20ng%20Russia%2C%20%20Italy%2C%20Germany%2C%20United%20States%2C%20at%20Japan%20&qs=n&form=QBRE&sp=-1&lq=0&pq=pagpasok%20ng%20mga%20imperyalistang%20estado%20ng%20russia%2C%20%20italy%2C%20germany%2C%20united%20states%2C%20at%20japan%20&sc=0-90&sk=&cvid=F892638251A64FBD904D4E2D56F0E1EA